Blog

English below

Ik wil heel graag Ghanese kralen mee naar Nederland nemen. In de buurt van Atimpoku zit ‘de’ kralenfabriek dus nu is het een mooie gelegenheid om die te gaan bezoeken. De fabriek is erg moeilijk te vinden. Google Maps leidt helpt ons een heel eind op weg maar het laatste stukje wil niet lukken. We rijden de aangegeven straat in maar de mensen op de hoek gebaren ons een andere weg te nemen. Deze straat ziet er ook niet echt als een straat uit, wat in Ghana ook weer niet alles wil zeggen. We zoeken naar iets wat er beter uit ziet dan de straat waar we niet in mochten maar dat is niet te vinden. We zien een mevrouw lopen en vragen de weg. Uitleggen lukt niet dus ze rijdt wel even mee. Het blijkt dat we tocht de tweede slechte weg in hadden gemoeten. Daarna links en rechts, en links en rechts. Na vele bochten, kronkels en hobbels staan we bij de poort van Cedi Beads factory. Ik ben er in 2002 geweest en het is enorm veranderd. Veel groter en professioneler. We worden rondgeleid door een jonge vrouw die het maakproces heel duidelijk kan uitleggen. Ik hoor veel details die ik nog niet wist. Na de rondleiding naar de shop waar het, uiteraard, moeilijk kiezen is wat mee te nemen. Ik heb een keuze gemaakt maar Stef vind het bedrag te hoog. Hij krijgt er nog wat af en voldaan gaan we terug. Stef met de korting en ik met de kralen. We zetten de mevrouw af aan de hoofdweg en wij rijden weer op ons gemakje terug naar Aylos Bay.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

I would very much like to take Ghanaian beads with me to the Netherlands. Near Atimpoku is ’the’ bead factory so now is a great opportunity to visit it. The factory is very hard to find. Google Maps leads us a long way but the last part is not succesful. We drive into the indicated street but the people on the corner are gesturing us to take a different road. This street doesn’t really look like a street either, which doesn’t mean a thing in Ghana. We are looking for something that looks better than the street we weren’t allowed to enter but that is nowhere to be found. We see a lady walking and ask for directions. We fail to explain so she drives along. It turns out that we should have taken the second bad road. Then left and right and left and right. After many curves, bends and bumps we are at the gate of Cedi Beads factory. I have been there in 2002 and it has changed enormously. Much bigger and more professional. We’re shown around by a young woman who can explain the making process very clearly. I hear a lot of details that I didn’t know yet. After the tour to the shop where it is, of course, difficult to choose what to take with you. I made a choice, but Stef thinks the price is too high. He bargains a bit and is satisfied with the discount and I am with the beads. We drop the lady off at the main road and we drive back to Aylos Bay.

English below

Zittend aan de Voltarivier niks te doen bedenk ik me ‘hoe heerlijk is het om op de Voltarivier niks te doen’. Wie weet is er enig verschil. Bij het guesthouse ligt een kano of kajak, ik vergeet altijd het verschil tussen die twee. We kunnen het huren mét peddelaar. We boeken twee uur. Even omkleden en dan gaan we het water op. De rivier is stil. Onze boot ook, nadat de peddelaar zijn telefoon had uitgezet. Het is heerlijk om te luisteren naar het klotsen van het water tegen de boot en het geluid van de peddel in en uit het water. Ik voel een zachte bries in mijn gezicht en verwonder me over de vele groene kleuren van de begroeiing langs de waterkant. Ik zie veel verschillende kleine vogels in allerlei kleuren. Ze zijn te snel voor de camera. Af en toe passeren we een visser die zijn net aan het repareren is. Het is nu nog geen tijd om de vis op te halen. Dat gebeurt aan het einde van de middag. Twee uur is zo voorbij en ik weet nu zeker, niks doen aan het water of op het water is een wereld van verschil.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Sitting along the Volta River doing nothing, I think about ‘how wonderful it will be to do nothing on the Volta River’. Who knows, there might be some difference. At the guesthouse is a canoe or kayak, I always forget the difference between the two. We can rent it with a paddler. We book two hours. Let’s change and then we go on the water. The river is quiet. So is our boat, after the paddler turned off his phone. It is wonderful to listen to the splashing of the water against the boat and the sound of the paddle in and out of the water. I feel a soft breeze in my face and marvel at the many green colours of the vegetation along the water’s edge. I see many different little birds in all kinds of colours. They are too fast for the camera. Once in a while we pass a fisherman repairing his net. It is not yet time to get the fish. That happens at the end of the afternoon. Two hours pass quickly and now I know for sure, theirs is a world of difference between doing nothing on the water or along the water.

English below

Ik heb heerlijk geslapen en net als ik me nog eens om wil draaien gaat de telefoon. Het is Lucy. Ze heeft op tv de toespraak van de Ghanese president over het Coronavirus gezien. Of wij al hebben gekeken? We krijgen de toespraak via Whatsapp toegestuurd. Het is duidelijke taal, het virus komt door buitenlanders en het land moet hiertegen beschermd worden. Eerdere twijfel over wel of niet langer blijven is ineens duidelijk. Ik ga mijn vlucht omboeken en tegelijkertijd met Stef naar huis. Uitslapen lukt niet meer. We gaan ontbijten in de mooie tuin van Aylos Bay. De natuur lijkt zich helemaal niet bezig te houden met het Coronavirus. Het water van de rivier is kalm, de vogels fluiten en de bloemen komen steeds meer uit hun knop. Ik probeer het virus en het tumult er omheen uit mijn hoofd te zetten. Aan een andere tafel zitten twee Engelse meiden te skypen met het thuisfront. Een ervan is compleet overstuur. Ik hoor ze zeggen dat ze op straat worden nageroepen als coronameisjes. Het is een vreemde situatie.

• 

• 

• 

Op het terrein van Aylos Bay is een pizza oven gebouwd. Daar moet ik foto’s van maken, al is het alleen al voor Dirk Oven, een pizzaovenbouwer uit Nederland die wij persoonlijk kennen. De kersverse Ghanese pizzabakker komt op dat moment met zijn ingrediënten aan, om pizza’s te gaan maken. Hij wil graag op de foto en laat vol trots alle fases van het pizzabakken zien. Vanavond geen pizza voor ons want wij hadden ons eten al besteld, palava sauce with egg and boiled yam.

I slept well and just when I want to go to snooze a little longer, the phone rings. It’s Lucy. She saw on TV the speech of the Ghanaian president about the Coronavirus. Have we watched it yet? We’ll get the speech through Whatsapp. It’s clear language, the virus is coming from foreigners and the country needs to be protected from it. Earlier doubts about whether or not to stay is suddenly clear. I’m going to rebook my flight and go home with Stef at the same time. Snoozing is not an option anymore. We are going to have breakfast in the beautiful garden of Aylos Bay. Nature doesn’t seem to be concerned at all with the Coronavirus. The water of the river is calm, the birds are whistling and the flowers are coming more and more out of their buds. I try to get the virus and the tumult around it out of my head. At another table two English girls are skyping with the home front. One of them is completely upset. I hear them say they’re being called on the streets as corona girls. It’s a strange situation. A pizza oven has been built on the grounds of Aylos Bay. I have to take pictures of it, if only for Dirk Oven, a pizza oven builder from the Netherlands who we know personally. The brand new Ghanaian pizza baker arrives at that moment with his ingredients, to make pizzas. He would like to be photographed and proudly shows all the stages of pizza baking. No pizza for us tonight because we had already ordered our food, palava sauce with egg and boiled yam.

English below

Laten we niet de hoofdweg nemen maar de binnendoor weg. Deze weg gaat dwars door Koforidua de bergen in. Ik heb nooit geweten dat Koforidua zelf ook al bergachtig is. Ik ken alleen de hoofdweg met omliggende wegen in het centrum. Via een slechte maar prachtige kronkelweg klimmen we hoger en hoger. We komen door veel kleine dorpjes en zien heel veel farm land. Er wordt nu vooral cassave geteeld. Op dit soort wegen heb je eigenlijk een 4wheeldrive nodig maar ons Toyotaatje slaat zich er parmantig doorheen. Ineens doemt een diep dal voor ons op, wat aangeeft dat we een flinke klim hebben gemaakt. We zakken af naar de rivier en rijden via Kpong, Atimpoku binnen. Daar ligt de bekende brug, gemaakt door Nederlanders. Net na de brug ligt Aylos Bay, ons thuis voor de komende vier dagen.

• 

• 

• 

Let’s not take the main road, let’s take the back road. This road goes straight through Koforidua into the mountains. I never knew Koforidua to be mountainous itself. I only know the main road with surrounding roads in the center. Via a bad but beautiful winding road we climb higher and higher. We pass many small villages and see a lot of farmland. They mainly grow cassava now. On these kind of roads you actually need a 4wheeldrive but our small Toyota copes pretty well. Suddenly a deep valley looms up in front of us, indicating that we’ve made quite a climb. We descend to the river and enter Atimpoku via Kpong. There lies the famous bridge, made by the Dutch. Just after the bridge lies Aylos Bay, our home for the next four days.

English below

We zijn om 8 uur al onderweg naar Ama en Ampofo want we gaan vandaag met hen naar ons land. Ook zullen we langs gaan bij de Chief van Oyoko en bij het hoofd van onze familie. Cadeautjes mee, ook voor de mensen die ons land in de gaten houden en bewerken. Bij Ama krijgen we een stevig ontbijt, gekookte yam met garden-egg stew. Ik vind ’s ochtends warm eten heerlijk maar in Nederland is het niet de gewoonte. Ik ben er ook niet mee opgegroeid. Rond 11 uur rijden we naar ons land wat wij Homeland Oyoko noemen. Ik ben heel benieuwd. Het is een klein half uurtje rijden.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Onderweg begint het te regenen en te onweren. Hebben wij weer. Het heeft nog geen enkele dag overdag geregend maar uitgerekend vandaag regent het stevig. Bij het land aangekomen zie ik dat het land helemaal niet bewerkt is. Het is gewoon een grote wildernis. Het valt me gigantisch tegen. Neem je iemand in vertrouwen……. Super balen! Het ruikt wel lekker op het land, er hangt een kruidenachtige geur. Het voelt ook goed, ondanks dat we nu nog steeds niet kunnen zien hoe groot het stuk grond is. Ampofo kapt ons een weg door het struikgewas op zoek naar de markeringspalen. We vinden er enkele maar niet allemaal. We geven de strijd op. Door de regen zitten we allemaal onder het rode natte zand en hebben flinke kluiten met modder onder onze schoenen hangen. Zo kunnen we niet naar het hoofd van de familie en naar de chief. We stellen dat uit tot een andere gelegenheid en rijden naar huis.

Thuis overleggen we hoe we het beste met Homeland kunnen gaan beginnen. Het is belangrijk dat we overzicht krijgen en dat kan als al het struikgewas weg is. Dat zou een bulldozer kunnen doen. Ook moeten de rotsblokken van het land weggeschoven worden en tot kleinere stenen worden gekraakt. We gaan meteen op zoek naar iemand die een bulldozer heeft. Helaas is de bulldozer niet ‘thuis’ maar we hebben wel een grove indicatie gekregen van wat de klus zou kosten, tussen € 1000 en € 1500 per dag. Volgens Ama wil iemand die de stenen kraakt, de helft van de stenen als vergoeding. Morgen is het zondag dus dan kunnen we niet zoveel doen. Maandag gaan Ama en Ampofo verder met het onderzoek. Stef en ik laten de verplichtingen even voor wat het is en besluiten om een dag of vier vrijaf te nemen. Even geen schoolproject of familiebezoek. Gewoon lekker naar een plek aan de rivier. Het is daar heerlijk vertoeven.

We are already on our way to Ama and Ampofo at 8 o’clock because we are going to our land today. We will also visit the Chief of Oyoko and the head of our family. We bring gifts with us, also for the people who keep an eye on our land. At Ama we get a good breakfast, boiled yam with garden-egg stew. I love warm food in the morning but in the Netherlands it’s not custom. I didn’t grow up with it either. Around 11 o’clock we drive to our land what we call Homeland Oyoko. I am very curious. It is a half hour drive.

On the way it starts to rain and storm. Of course. It hasn’t rained during the day yet, but today it rains heavily. Arriving at the land I see that the land has not been cultivated at all. It is just a big wilderness. It disappoints me enormously. You trust someone and then…. I don’t like it at all! It does smell nice on the land, there’s an herbal smell. It feels good too, even though we still can’t see how big the land is. Ampofo cuts our way through the bushes looking for the marker poles. We find some but not all of them. We give it up. Because of the rain we are covered in red wet sand and have big clods of mud under our shoes. This way we can’t go to the head of the family and to the chief. We postpone it and drive home. At home we discuss the best way to start with Homeland. It is important that we get an overview and that is possible when all the bushes are gone. A bulldozer could do that. Also the boulders have to be moved away from the land and cracked into smaller stones. We will immediately look for someone who has a bulldozer. Unfortunately, the bulldozer is not ‘at home’ but we did get a rough indication of what the job would cost, between € 1000 and € 1500 per day. According to Ama, someone who cracks the stones wants half of the stones as compensation. Tomorrow is Sunday so we can’t do a lot. Monday Ama and Ampofo will continue the investigation. Stef and I let go of the obligations for a while and decide to take around four days off. No school project or family visits for a while. Just going to a place by the river. It is great to stay there.

English below

We boeken twee extra nachten in het hotel in Kukurantumi. Volgens plan gaan we naar Accra om onze spullen te wisselen en om met Paakow te gaan zwemmen. Paakow is een leerling van het Quashie School Project. Hij zit op Senior High in de eerste klas en heeft, heel toevallig, in maart en april vakantie. Omdat zijn school (te) veel leerlingen heeft, hebben ze de vakantie gesplitst. De eerste helft heeft nu vakantie, de andere helft in juli en augustus. ‘Dan is het zomer’ schiet door mij heen, en meteen besef ik dat het in Ghana niet uit maakt. Het is altijd ‘zomer’!

De weg tussen Koforidua en Accra blijft voor mij een mooie weg. Misschien omdat ik er een mooie herinnering aan heb. Het is de weg die ik met KRO Spoorloos reed toen ik voor de eerste keer in Ghana kwam, op weg naar Daddy. Behalve de emotionele waarde is de weg echt mooi. Het is erg groen, heeft mooie bochten en slingert door bergen en dorpjes. Langs de weg staan veel stalletjeswaar van alles te koop is. Ik ken de route bijna uit mijn hoofd. Bij één bocht twijfel ik en vragen we bij een benzinepomp welke kant we op moeten. Het had zo moeten zijn want een pompbediende wijst naar een band van de auto. Die is zo goed als leeg. We laten alle banden nakijken en twee moeten er gevuld worden. Dat rijdt toch lekkerder. Verder hebben we geen problemen meer met de weg en met de auto. Zelfs het zoeken naar het nieuwe huis van Lucy, in de nieuwe wijk levert geen problemen op. We rijden er meteen naar toe. Onderweg heb ik nog brood gekocht. Het was net vers gebakken want het was nog heet. Het was een mooie bakkerij waar ze verschillende broden bakken. Ik heb een teabread en een coconutbread gekocht. Morgen hebben ze ook nog rozijnenbrood en bananenbrood. Wat een luxe. Ook maar een blikje corned beef gekocht, die met het kleine sleuteltje want dat is bekend J. Een keer iets anders dan gebakken ei. Het brood was lekker maar de corned beef was alleen maar zout. Dat ga ik niet nog een keer kopen.

Om elf uur ga ik met Stef en Paakow naar het zwembad bij een prachtig resort. Zwemmen kost dertig cedis ( vijf euro) per persoon. Het water is redelijk schoon en lauwwarm, aangenaam om erin te stappen. Stef leert Paakow enkele zwembewegingen voor zo goed en kwaad als het kan. Paakow is angstig in het water. Toch durft hij al veel meer dan twee jaar geleden. We eten daar een sandwich, kaas voor Paakow en Stef, tonijn voor mij, met frietjes. Best lekker. Als we om twee uur willen vertrekken belt Lucy op. Als we willen kunnen we vannacht wel bij hen blijven slapen. De Amerikaanse gasten (voor Isaac zijn werk) zijn er wel maar we kunnen in een andere kamer terecht. Ik had op onze familiegroepsapp laten weten dan slapen in veel verschillende hotels niet erg ontspannen is en dat de reis tot nog toe best zwaar valt. Het was niet de bedoeling van mijn berichtje maar wel heel lief dat ze het aanbiedt. We maken er graag gebruik van. Hup kleren weer uit en nog een keer het water in. Ik ontspan en voel me emotioneel. De reis is op een of andere manier zwaar en ik heb geen idee waarom.

• 

• 

• 

Stef raakt aan de praat met een personal trainer van een Ghanese footbal speler van de NFL. Hij blijkt ook trainer van Djokovitch te zijn. Paakow wil ook wel getraind worden maar dan in, hoe hij groter kan worden. De man moet lachen maar toch krijgt Paakow enkele tips van hem. Welke Amerikaan we ook spreken, het gaat over het Corona virus. Sommigen moeten hun vlucht omboeken omdat ze via Amsterdam zijn gevlogen. Trump heeft alle vluchten uit Europa een landingsverbod gegeven. Alleen Groot Brittannië mag nog vliegen. In Ghana zijn vanochtend twee gevallen bekend geworden, een Turkse en Noorse persoon die overigens al een tijdje in Ghana zijn.

Verkwikt gaan we naar huis en gaan onze spullen ompakken. We laten was achter en nemen schone kleren mee. Wat een luxe! Het is fijn om een nachtje in het huis van Lucy te blijven al ontdekken we dat we niets voor de nacht bij ons hebben. Nou ja, dan maar een keer geen tanden poetsen en haren kammen. Het voelt een beetje raar maar het is niet anders. Morgen weer….

We book two extra nights at the hotel in Kukurantumi. According to plan we go to Accra to change our stuff and to go swimming with Paakow. Paakow is a student of the Quashie School Project. He is at Senior High in the first class and, very coincidentally, has holidays in March and April. Because his school has (too) many students, they have split the holidays. The first half has holidays now, the other half in July and August. Then it’s summer’ goes through my head, and immediately I realize that it doesn’t matter in Ghana. It is always ‘summer’!

The artists’ village Aburi is on the route from Koforidua to Accra.

The road between Koforidua and Accra stays a beautiful road for me. Maybe because I have a beautiful memory of it. It is the road I drove with KRO Spoorloos when I first arrived in Ghana, on my way to Daddy. Except for the emotional value, the road is really beautiful. It is very green, has nice curves and meanders through mountains and villages. Along the road there are a lot of stalls where everything is for sale. I almost know the route by heart. At one bend I’m in doubt and we ask at a petrol station which way to go. It should have been this way because a pump attendant points to a tire of the car. It’s as good as empty. We have all the tyres checked and two have to be filled. That’s a better drive. We don’t have any more problems with the road or with the car. Even the search for Lucy’s new house, in the new neighbourhood, doesn’t cause any problems. We drive straight there. On the way I bought some bread. It was just freshly baked because it was still hot. It was a nice bakery where they bake several loaves of bread. I bought a teabread and a coconutbread. Tomorrow they also have raisin bread and banana bread. What a luxury. I also bought a can of corned beef, the one with the little key because that is familiar. Something other than fried egg. The bread was delicious but the corned beef was only salty. I’m not going to buy that again.

At eleven o’clock I go with Stef and Paakow to the swimming pool at a beautiful resort. Swimming costs thirty cedis (five euros) per person. The water is fairly clean and lukewarm, pleasant to step in. Stef teaches Paakow some swimming movements. Paakow is anxious in the water. Yet he is more comfortable than two years ago. We eat a sandwich there, cheese for Paakow and Stef, tuna fish for me, with fries. Pretty good. When we want to leave at two o’clock Lucy calls. If we want we can stay with them tonight. The American guests (for Isaac’s work) are there but we can stay in another room. I had told them that sleeping in many different hotels is not very relaxing and that the trip so far has been quite difficult. It was not the intention of my message but it was very sweet of her to offer it. We like to make use of it. Once in the pool, I relax and feel emotional. The journey is somehow hard and I have no idea why.

Stef chats with a personal trainer of a Ghanaian football player of the NFL. He also turns out to be trainer of Djokovitch. Paakow also wants to be trained in how he can grow. The man has to laugh but still Paakow gets some tips from him. Whatever American we speak, it’s about the Corona virus. Some of them have to rebook their flight because they flew via Amsterdam. Trump has banned all flights from Europe. Only Great Britain is still allowed to land in the US. In Ghana this morning two cases have become known, a Turkish and Norwegian person who by the way have been in Ghana for a while. Refreshed we go home and pack our things. We leave our laundry behind and take clean clothes with us. What a luxury! It is nice to stay a night in Lucy’s house although we discover that we don’t have anything for the night with us. Well, let’s not brush our teeth and comb our hair. It feels a bit weird but we let it go. Another day tomorrow…

English below

Vandaag vertrekken we uit Kumasi. We willen voor ontbijt alleen een kop koffie. Gisteren heb ik bij de manager geklaagd dat de service slecht is. Het is een probleem om een schone handdoek te krijgen, laat staan twee. De kamers zijn 30 cedis duurder dan wat op het bord bij de ingang staat geschreven. Bij het ontbijt wat geserveerd wordt ontbreekt iedere keer het ingrediënt waarvoor we het ontbijt kozen. Als je niet lekker in je vel zit voelt alles als een probleem maar ik wilde het toch graag gezegd hebben. Op deze morgen, nu we alleen koffie willen, groet de manager ons heel vriendelijk en zegt trots ‘we hebben vandaag bacon bij het ontbijt’. Ik kan het niet meer over mijn hart verkrijgen om geen ontbijt te nemen dus oké, ‘two continental breakfast please’!

De reis verloopt soepel. Onderweg willen we iets drinken en zien een mooie nieuwe locatie.  Onderweg hadden we al aankondigingen gezien. Het is niet duidelijk of het open is dus laten we maar even gaan kijken. Er zitten 2 mannen fanatiek te dammen. We vragen of we iets kunnen drinken. Over een maand gaat het open en ze hebben ook nog geen bier. Ik zeg dat drinken ook water kan zijn, en er wordt iemand van achter geroepen. Ja, water kunnen ze wel serveren. We gaan aan een nog met bubbeltjesplastic ingepakt tafeltje zitten en krijgen elk een flesje gekoeld Voltic water. We hoeven er niet voor te betalen. Wat een service.

Op naar Ama in Kukurantumi. Het ligt aan de weg naar Koforidua dus zo moeilijk met het niet zijn. Op de heenweg hebben we het ook gevonden. Voordat ik het doorheb zijn we al in Oyoko en heb heel Kukurantumi gemist. In Oyoko kijken we bij de kliniek om Ama misschien op haar werk is maar ze heeft vandaag een vrije dag. Dan maar eerst in het blauwe guesthouse van Oyoko kijken hoe daar de kamers zijn. Er zijn heel veel trappen wat voor mijn gekneusde voet niet zo handig is. De kamer is matig maar we houden een slag om de arm, dat heeft ons de zoektocht in Agona geleerd. We gaan de weg weer terug, naar Kukurantumi. Daar zien we het guesthouse wat Ama waarschijnlijk bedoeld heeft. Het ziet er net iets beter uit als in Oyoko maar het verschil is niet heel groot. De afstand tot Ama is kleiner dus we besluiten om hier te blijven. We gaan op bezoek bij Ama en op het moment dat onze auto stopt, komt Eugene al aangevlogen om ons te begroeten. Stoelen en tafel worden onder de mangoboom voor ons klaargezet. Ama schuifelt naar binnen en komt even later terug met verse ananas en red red. Ama kookt heerlijk en we hoeven niet meer op zoek naar eten want dat serveren ze in het guesthouse niet. Ampofo komt met gekoeld water aan. Als kers op de taart wordt Vanderwal met de schoolbus voor de deur afgezet. Eugenia is bij hem. We spreken af wanneer we naar Homeland zullen gaan en wanneer we de chief en het hoofd van de familie zullen bezoeken. We plannen alles op zaterdag want vrijdag gaan we naar Accra om onze spullen te wisselen. Ama staat erop dat we zaterdagochtend bij hen ontbijten. Dat doen we met plezier.

• 

• 

• 

• 

• 

Today we leave Kumasi. All we want for breakfast is a cup of coffee. Yesterday I complained to the manager that the service is bad. It’s a problem to get a clean towel, let alone two. The rooms are 30 cedis more expensive than what is written on the sign at the entrance. With the breakfast that is served, every time the ingredient for which we chose the breakfast is missing. When you’re not feeling well everything feels like a problem but I wanted to say it anyway. This morning, when we only want coffee, the manager greets us very kindly and proudly says ‘we have bacon for breakfast today’. I had not the heart to say no after that, so okay, ’two continental breakfast please’!

The trip goes smoothly. On the way we want to have a drink and see a nice new location.  On the way we had already seen announcements. It is not clear if it is open so let’s go and have a look. There are 2 men fanatically playing checkers. We ask if we can have a drink. In a month it will open and they don’t have any beer yet. I say that drinking can also be water, and someone is called from the back. Yeah, they can serve water. We sit down at a table that is still wrapped in bubble wrap and we each get a bottle of chilled Voltic water. We don’t have to pay for it. What a service.

On to Ama in Kukurantumi. It is on the road to Koforidua so it can’t be that difficult. We also found it on the way there. Before I know it, we are already in Oyoko and missed all of Kukurantumi. In Oyoko we go to the clinic where Ama might be at work but she has a day off. First, we go to the blue guesthouse of Oyoko to check out the rooms. There are a lot of stairs which is not very handy for my bruised foot. The room is mediocre but we will take it into account, that is what our search in Agona taught us. We go back to Kukurantumi. There we see the guesthouse that Ama probably meant. It looks a bit better than in Oyoko but there is not much of a difference. The distance to Ama is smaller so we decide to stay here. We visit Ama and the moment our car stops, Eugene comes to greet us. Chairs and table are prepared for us under the mango tree. Ama shuffles inside and comes back a little later with fresh pineapple and red red. Ama cooks delicious and we don’t have to look for food anymore because they don’t serve it in the guesthouse. Ampofo arrives with chilled water. As icing on the cake Vanderwal is dropped off with the school bus in front of the house. Eugenia is with him. We discuss when we will go to Homeland and when we will visit the chief and the head of the family. We plan everything on Saturday because on Friday we go to Accra to change our stuff. Ama insists that we have breakfast with them on Saturday morning. Of course we will!

English below

‘Haar school is vlakbij’, zegt Adwoa, de moeder van Louisa. ‘We kunnen er nu naar toe gaan wat om 3 uur gaat de school uit. Dat halen we nog net!’ In de buurt is relatief begrip want we rijden zeker nog een half uur. We komen om tien voor drie aan en om drie uur is de school uit. Uiteraard moeten we eerst naar het hoofd van de school, om te vragen of we de uit Nederland meegebrachte cadeautjes uit mogen delen. Na enig beraad is dat oké.

Louisa had het aantal leerlingen van haar klas doorgegeven dus ik heb voor iedereen een pakketje. Meisjes krijgen sierraden van de ‘bloemenmeisjes’ Willemien en Rika van de Oude Gevel, en Fair uit Bad Nieuweschans. Jongens krijgen vliegtuigjes van opticien Butiq uit Scheemda. Er is nog een klaslokaal waar een klein groepje leerlingen van Louisa’s klas zit. Ook daar deel ik spulletjes uit. Ik ontvang een heel beleefd ‘thank you’ van alle klasgenoten maar aan de ogen zie ik dat ze geen idee hebben wat er gebeurd. Er is geen tijd voor uitleg want de school is uit. Louisa zal er morgen zeer zeker vragen over krijgen.  Ik had graag een gesprek met de leerkracht van Louisa gehad maar zij was niet aanwezig. Jammer maar misschien heb ik in april nog een kans om de school te bezoeken.

Ook de klas van Junior is uit en hij staat ineens naast mij. Ik had hem niet herkend. Twee jaar geleden zag ik hem voor het laatst. Kinderen groeien ook zo hard. Voor zijn klasgenootjes heb ik ook iets meegenomen. Vogels van opticien Butiq en pennen van Jan Geerts Hoveniers. Her en der vinden we leerlingen uit zijn klas maar er staan ook andere leerlingen bij. Als gauw heeft iedereen het door dat er iets te halen valt en drommen de kinderen om me heen. Heerlijk die chaos, al had ik het zo niet gepland natuurlijk. Gelukkig geen punt want ik heb heel veel pennen. Op een gegeven moment stop ik want het gedrang wordt te veel. Kinderen worden verdrukt om een pen, dat is het niet waard.

We lopen richting auto en daar staan een paar meisjes. Ik wil ze een pen geven maar ze zeggen dat ze er al eentje hebben gekregen. Wat eerlijk van ze! We nemen Docia, Adwoa, de kinderen en een klasgenootje mee in de auto. 3 Voorin en 4 achterin! Op een rotonde zetten wij hen af, zij moeten links en wij rechts. Het was een superleuke dag en heerlijk om iedereen en het schoolleven in Kumasi gezien te hebben.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

“Her school is nearby,” says Adwoa, Louisa’s mother. We can go there now because at 3 o’clock the school is out. We’ll be just in time!’ ‘Nearby’ is relative because we drive at least another half hour. We arrive at ten to three and at three o’clock the school is out. Of course we first have to go to the headmaster of the school, to ask if we can hand out the presents we brought in the Netherlands. After some deliberation that is okay.

Louisa had passed on the number of pupils of her class so I have a package for everyone. Girls get jewelry from the ‘flower girls’ Willemien and Rika van de Oude Gevel, and Fair from Bad Nieuweschans. Boys get airplanes from optician Butiq from Scheemda. There is another classroom where a small group of students from Louisa’s class is seated. I hand out stuff there as well. I receive a very polite ’thank you’ from all classmates but from the eyes I see that they have no idea what is happening. There is no time for explanations because the school is out. Louisa will certainly get questions about it tomorrow.  I would have liked to have had a conversation with Louisa’s teacher but she was not present. Too bad but maybe I will have another chance to visit the school in April.

Junior’s class is also out and he is suddenly standing next to me. I hadn’t recognized him. Two years ago I last saw him. Kids grow up so fast! I also brought something for his classmates. Birds from optician Butiq and pens from Jan Geerts Hoveniers. Here and there we find students from his class, but there are also other students. Soon everyone notices that there is something to get and the children are crowding around me. Wonderful chaos, although I hadn’t planned it that way of course. Luckily no probem because I have a lot of pens. At a certain point I stop because the scramble becomes too much. Children are being crushed for a pen, that’s not worth it.

We walk towards the car and there are a couple of girls. I want to give them a pen but they say they already got one. How honest of them! We take Docia, Adwoa, the children and a classmate in the car. 3 in the front and 4 in the back! At a roundabout we drop them off, they have to go left and we have to go right. It was a very nice day and wonderful to have seen everyone and experience the school life in Kumasi.

English below

Vandaag gaan Stef en ik met mijn zussen Adwoa en Docia naar de lokale markt in Kumasi om batikstoffen te kopen. We zullen elkaar rond 11 uur treffen op de Anloga junction. We vertrekken om tien uur komen aan om vier minuten over elf. Zonder verkeer zou het in twintig minuten moeten kunnen. Adwoa en Docia zijn er om twaalf uur. Het was erg druk op de weg en veel wegwerkzaamheden én het is Ghana. GMT Greenwich Mean Time, wordt hier gekscherend Ghana Maybe Time genoemd dus we hadden er al rekening mee gehouden.

• 

• 

• 

Er zijn twee winkels waar handgedrukte batikstoffen worden verkocht. De eerste winkel heeft unieke patronen. De eigenaresse maakt de stoffen zelf. Zij is, net als ik, geboren op woensdag en heet daarom ook Akwia. We zijn dus vanaf nu vrienden. Ik ben superblij met dit adres. In april ga ik weer naar Kumasi om in het atelier van Akwia een workshop volgen en kijken hoe haar stoffen gemaakt worden. De tweede winkel waar we ook nog gaan kijken, heeft batikpatronen die voor mij bekender zijn maar ook heel mooi. Ook daar gaan we met een tas vol de deur uit.

Tijd om te lunchen en we rijden met z’n vieren naar Kumasi City Mall. Daar kom je ineens in een heel andere, meer westerse wereld. Er zijn veel eetgelegenheden maar we besluiten bij Pice iets te nuttigen. Stef en ik pizza, Docia en Adwoa eten banku met tilapia. Het duurt verschrikkelijke lang voordat we ons eten krijgen. Zelfs Docia vindt dat. ‘Ze moeten het nog planten’, is haar opmerking. We komen aan de praat over Louisa, leerling van het Quashie School Project. ‘Haar school is vlakbij’, zegt Adwoa, de moeder van Louisa. ‘We kunnen er nu naar toe gaan wat om 3 uur gaat de school uit. Dat halen we nog net!’

Today Stef and I go with my sisters Adwoa and Docia to the local market in Kumasi to buy batik fabrics. We will meet each other around 11 o’clock at the Anloga junction. We leave at ten o’clock and arrive at four minutes past eleven. Without traffic it should be possible in twenty minutes. Adwoa and Docia will be there at noon. It was very busy on the road, a lot of road works and it is Ghana. GMT Greenwich Mean Time, is here jokingly called Ghana Maybe Time so we had already taken it into account.

There are two shops selling hand-printed batik fabrics. The first store has unique patterns. The owner makes the fabrics herself. She is, like me, born on Wednesday and therefore also called Akwia. So from now on we are friends. I’m super happy with this address. In April I’m going to Kumasi again to follow a workshop in Akwia’s studio and see how her fabrics are made. The second shop where we will also have a look, has batik patterns that are better known to me but also very beautiful. There too we go out with a bag full of them.

Time for lunch and the four of us drive to Kumasi City Mall. There you suddenly find yourself in a very different, more western world. There are many eateries, but we decide to have something to eat at Pice. Stef and I eat pizza, Docia and Adwoa eat banku with tilapia. It takes an awfully long time before we get our food. Even Docia thinks so. “They still have to plant it”, is her remark. We come to talk about Louisa, student of the Quashie School Project. “Her school is nearby,” says Adwoa, Louisa’s mother. “We can go there now because at 3 o’clock the school is out. We’ll be just in time!

English below

Omdat alle veel sneller gaat dan geplant, we zijn gisteren al naar Louisa’s school gegaan, hebben Stef en ik een dagje ‘vrij’. Wat doen we nu? We besluiten om een toertocht te maken. Vanuit hotel naar Offinso. We hoeven dan de stad niet in. Van Offinso binnendoor naar Agona en via de andere hoofdweg weer richting Kumasi. De binnendoor weg is leuk, leuke kleine dorpjes zoals wij vinden dat Ghana er uit hoort te zien (gemeten aan onze eerste reis in Ghana). We komen niet in Agona uit maar weer op de hoofdweg richting Kumasi. We proberen het nog een keer. We moeten door dezelfde tollbooth. Weer 50 pesowa (10 eurocent). We ontdekken dat we de eerste keer een afslag naar links hebben gemist. Gelukkig, we kunnen op Google Maps vertrouwen! We komen uit in Agona en besluiten iets te drinken bij onze ‘stamkroeg’. (we zijn er al 1 keer eerder geweest). Even niks, gewoon om ons heen kijken en genieten van alles wat ogenschijnlijk onbelangrijk is. Mijn blik valt op een staartje op het hoofd van een vrouw die voor me zit. Het ziet er schattig uit en is net een Baobabboompje. Als we het haar vertellen moet ze lachen.

• 

• 

• 

Vanuit het niets is een andere vrouw een grasscutter (cane rat), een groot marmotachtig beest aan het voorbereiden. Ze schraapt met een mes alle haren van de huid, ook van de kop. Soms houd ze het dier even in een badje met water er schraapt weer verder. De man naast ons op het terras vertelt dat de haren makkelijker verwijderd kunnen worden als het nat is. De vrouw is er zeer vakkundig in. Na het schrapen wordt het dier op brandend houtskool gelegd en worden de laatste haren eraf geschraapt, de nagels verwijderd en rondom de anus huid verwijderd. Daarna wordt het dier gewassen en opengesneden. Alle ingewanden gaan eruit en worden in een plastic zakje gedaan. Vervolgens loopt ze met het dier naar achteren waar het waarschijnlijk gekookt gaat worden. Ghanezen koken vaak eerst het vlees voordat het wordt gefrituurd. Zo ken ik het van mijn zus Abena.

We hebben nog meer ‘geluk’ want er komt nog een vrouw met een antilope. Deze wordt op dezelfde kooltjes gelegd om het haar van de huid te schroeien. Even is er veel rook en ruikt het naar verbrand haar. Van de antilope wordt eerst de kop afgehakt en vervolgens wordt de huid ontdaan van haren. Waarom hier wel en bij de grasscutter niet is mij niet duidelijk geworden. Ook de onderbenen worden eraf gehakt. Kop en poten worden gebrand in de hete as, apart van de rest van het dier. Het is heel bijzonder dat we er naar kijken en niet in de weerstand schieten. Het gebeurt zo open, schoon en met respect dat het er gewoon bij hoort. Niet dat ik het nu ook ga doen maar ik vind het veel diervriendelijker dan in een slachthuis waar dieren eerst massaal naar toe gebracht worden. We hebben ook niet eens door dat de antilope van ingewanden is ontdaan en in stukken gehakt. Onze aandacht gaat, net als bij de andere mensen op het terras, weer naar andere doodgewone zaken. We zetten onze reis voort via nog enkele binnen wegen. We leren steeds beter om Google Maps te gebruiken. In Kumasi besluiten we om weer in de Mall te gaan eten. Het is er koel en schoon en weer en weer even een heel ander Ghana.

Because all goes much faster than planned, we already went to Louisa’s school yesterday, Stef and I have a day off. What do we do now? We decide to go on a tour. From hotel to Offinso. We don’t have to go into town. From Offinso inside to Agona and via the other main road back to Kumasi. The back road is nice, nice little villages as we think Ghana should look like (based on our first trip in Ghana). We don’t end up in Agona but back on the main road in the direction of Kumasi. We try again. We have to go through the same tollbooth. Again 50 pesowa (10 eurocents). We discover that the first time we missed an exit to the left. Fortunately, we can rely on Google Maps! We end up in Agona and decide to have a drink at our ’tribe pub’. (We’ve been there 1 time before). Nothing, just enjoy everything that seems unimportant. My gaze falls on a tail on the head of a woman sitting in front of me. It looks cute and is like a Baobab tree. When we tell her she has to laugh.

Out of nowhere another woman is preparing a rat, a big marmot-like beast. With a knife she scrapes all hairs from the skin, including the head. Sometimes she keeps the animal in a bath of water and scrapes it again. The man next to us on the terrace tells us that the hairs are easier to remove when it is wet. The woman is very skilled at it. After scraping, the animal is put on burning charcoal and the last hairs are scraped off, the nails removed and skin around the anus removed. Then the animal is washed and cut open. All intestines are removed and put in a plastic bag. Then she walks with the animal to the back where it will probably be cooked. Ghanaians often cook the meat first before it is deep-fried. This is how I know it from my sister Abena. We are even more ‘lucky’ because there will be another woman with an antelope. The antelope is placed on the same cabbage to scorch the hair off the skin. For a moment there is a lot of smoke and it smells like burnt hair. From the antelope first the head is chopped off and then the skin is stripped of hair. Why with the antelope and not with the grass cutter has not become clear to me. Also the lower legs are chopped off. Head and legs are burned in the hot ashes, separate from the rest of the animal. It is very special that we look at it and don’t feel any resistance. It happens so open, clean and with respect that it is just part of life. Not that I’m going to do it now, but I find it much more animal friendly than in a slaughterhouse where animals are first brought en masse. We don’t even realize that the antelope has been gutted and chopped to pieces. Our attention goes, just like with the other people on the terrace, to other ordinary things. We continue our journey via a few more back roads. We are getting better and better with Google Maps. In Kumasi we decide to eat in the Mall again. It is cool and clean and again a very different Ghana.